Trong hệ thống các nhạc gắng Việt Nam, bầy bầu, hay còn được gọi là “độc huyền cầm”, là nhạc cầm cố thuần Việt nhất, khác biệt nhất của người việt Nam. Trải qua bao thăng trầm của định kỳ sử, lũ bầu vẫn giữ nguyên được sự mộc mạc nền nã với âm sắc đẹp thánh thót rung đụng trái tim bạn nghe.
Để hiểu rõ sự có mặt và cải tiến và phát triển của cây đàn bầu trong đời sống văn hóa tinh thần người việt từ xưa đến nay, chùm nội dung bài viết lần lượt đứng từ góc nhìn của nghệ nhân tạo ra đàn, người nghệ sỹ biểu diễn, nhà phân tích văn hóa và những người dân kế vượt nghệ thuật lũ bầu để mày mò và nắm rõ những cực hiếm của cây lũ bầu tương tự như hiện trạng mà những nghệ nhân đang nên đối mặt. Từng nhân vật hầu như đưa ra những chiếc nhìn không giống nhau, mà lại họ cùng tầm thường một tình thương vô bờ bến với cây bầy bầu, cùng phổ biến sự mong ước được tiếp tục bảo đảm an toàn và cách tân và phát triển giá trị đàn bầu, mau chóng đưa bọn bầu phát triển thành di sản văn hóa cấp quốc gia, tiến tới kiến nghị UNESCO công nhận bầy bầu là di sản văn hóa phi đồ thể của nhân loại.
Bạn đang xem: Lịch sử của đàn bầu
một trong những buổi sáng mon 6 tại học viện chuyên nghành Âm nhạc quốc gia Việt Nam, sinh viên siêng ngành lũ bầu Vũ Lê Minh đang tập trung trên từng ngón bầy nhịp phách, nhằm buổi biểu diễn xuất sắc nghiệp đạt hiệu quả tốt nhất. Trên khán đài, ông Vũ mạnh dạn Hải – cha của Minh đang để ý nhìn nam nhi biểu diễn. Ông nhớ lại thời gian 6 năm về trước, khi ông và bà xã đã nên giúp đàn ông 18 tuổi của mình đưa ra một quyết định đặc trưng về tương lai công việc và nghề nghiệp của em: chọn lọc theo xua đuổi sự nghiệp biểu diễn bầy bầu chuyên nghiệp hóa theo tiếng call của trái tim tốt học một ngành nghề khác để bảo đảm cho tương lai cuộc sống đời thường sau này.
“Khi Minh lựa chọn học lũ bầu siêng nghiệp, có fan bảo tôi, ngày nay mà anh cho con cháu học nhạc dân tộc bản địa là quá dũng cảm”, ông Hải chia sẻ. “Mặc mặc dù vậy, tôi cho rằng điều đặc trưng là đàn ông tôi yêu quý cây bầy bầu, và niềm say mê ấy sẽ giúp Minh rất có thể phát triển hơn trong công việc và nghề nghiệp của mình.”
Tình yêu của Minh đối với cây lũ bầu trong suốt 12 năm qua, cùng với sự sát cánh đồng hành và hỗ trợ của phần nhiều bậc phụ huynh như ông Hải đang góp phần giúp cho phần đa giai điệu của cây “độc huyền cầm” được thường xuyên ngân lên.
Đàn thai – hay còn gọi là “độc huyền cầm”, là nhạc vậy thuần Việt nhất, rất dị nhất của người việt nam Nam.
Đàn bầu có mẫu mã một ống tròn hoặc hình hộp chữ nhật. Xung quanh đàn, phía đầu to có một miếng xương hoặc kim loại bé dại gọi là con ngữa đàn. Phía đầu bé dại có cần bầy làm được làm bằng gỗ hoặc sừng, chiếu qua nửa đầu quả bầu khô cùng cắm vào trong 1 lỗ cùng bề mặt đàn. Qua ngựa đàn, dây được luồn xuống, một đầu cố định và thắt chặt vào trục xuyên qua thành đàn, đầu tê buộc vào cần bọn khoảng giữa bầu đàn.
Đàn bầu từ xưa sẽ được xem như là một vào những biểu tượng của trọng tâm hồn fan Việt. Chính vì vậy mà lại trong lịch sử dân tộc từng tất cả những bài thơ, đông đảo lời ca viết riêng để tôn vinh giá trị của cây bầy bầu: “Đất nước tôi thon thả giọt bầy bầu, nghe vơi nỗi đau của mẹ…”, tuyệt “Tiếng bầy bầu của ta, cung thanh là giờ mẹ, cung trầm là giọng cha”, v.v…
Đầu rứa kỷ 20, trong số những bức ảnh Việt nam (do tín đồ Pháp thực hiện), cây lũ bầu cũng từng lộ diện như một biểu trưng rực rỡ của văn hóa phiên bản địa.
Kể tự sau năm 1945, những nhạc sĩ, nghệ sĩ Việt Nam, như NSND Thanh Tâm, nhạc sĩ Nguyễn Tiến,… đã nhiều lần đi giữ diễn nước ngoài, rước cây lũ bầu giới thiệu tới bằng hữu quốc tế.
Hiện nay, tuy đàn bầu đã xuất hiện thêm trên những sân khấu từ bỏ Bắc vào Nam, nhưng tần suất biểu diễn của các loại nhạc cụ này không nhiều.
Nhà nghiên cứu văn hóa Bùi Trọng Hiền đến biết: “Đàn thai được coi là độc đáo, trước hết nguyên nhân là nó chỉ tất cả một dây. Bản thân cái thương hiệu Độc Huyền nỗ lực đã thể hiện điều đó. Hay dòng tên bọn bầu là bởi thai cộng tận hưởng của nó là một trong những quả bầu. Nói phổ biến trên quả đât cũng có rất nhiều nước có đàn một dây, nhưng lại cái lạ mắt nhất của đàn bầu là câu hỏi gảy rất nhiều bồi âm bên trên một gai dây đó.”
Nói về cách thức tạo ra âm bồi của đàn bầu, anh Đỗ Việt Dũng, giữa những thợ làm bầy có giờ tại vn giải thích: “Các bầy khác như bọn nhị hay lũ nguyệt, bầy tranh, … thì thường có phím bấm tay, giữ lại tay để sinh sản âm, còn bọn bầu thực hiện âm bồi, có nghĩa là người ta gảy và sờ tay ở một số vị trí mà rất có thể tạo được âm bồi, kế tiếp nhấc tay lên để cho tất cả sợi dây rung động, cộng hưởng vào nốt vừa gảy.”
Ngoài ra, ở lũ bầu chỉ có một trong những vị trí mới tạo ra được âm bồi, để tạo nên các âm khác người ta cần rung, nhấn nên đàn, phụ thuộc tai của bạn chơi đàn, sẽ tạo ra các nốt nhạc khác biệt dựa bên trên âm bồi cơ phiên bản đã tạo thành ban đầu. Chủ yếu cách tạo nên âm đặc biệt quan trọng đó đã để cho tiếng đàn bầu khôn cùng gần với giờ đồng hồ hát của con người, “như một giờ nói, một giờ thở dài, nói lên tâm tư tình cảm nỗi lòng của fan dân. Đó cũng là 1 trong điểm khiến người việt nam coi đàn bầu là của mình, bởi lũ nói được giờ đồng hồ nói, giờ lòng của người việt Nam”, NSND Thanh tâm nói.
“Mỗi khi nghe đàn bầu, tôi lại có xúc cảm buồn man mác. Tiếng bầy bầu vơi nhàng, tỏa khắp trong không gian và như có gì đó lắng ứ đọng lại trong thâm tâm hồn”, Bà è Kim Bích ở hà thành cho biết. Còn anh Katakami, người theo dõi người Nhật nói: “Dường như toàn bộ những niềm vui và nỗi bi hùng trong cuộc sống thường ngày đều quy tụ trong tiếng đàn bầu.”
Nhà nghiên cứu và phân tích văn hóa Bùi Trọng Hiền mang đến rằng, tiếng lũ bầu “rất ngay sát với tiếng nói của con người, vày vậy những người chơi giỏi nghe như một fan nói chuyện.” Cùng cách nhìn đó, NSND Thanh trọng điểm nhận định: “Tôi nghĩ về rằng bọn bầu đã hiện hữu trong dân ca nhạc cổ từ rất mất thời gian rồi, thân phụ truyền con nối, vào lời ru cũng đã có tiếng bầy bầu, và bạn ta điện thoại tư vấn là cây bầy bầu hát chứ không ai nói là đánh bầy bầu, do giai điệu của nó rất giống người hát.”
Còn so với Vũ Lê Minh, ngay từ khi còn là cậu bé bỏng 10 tuổi, cậu sẽ bị lôi cuốn bởi phần đông âm thanh mềm dịu của bọn bầu. “Hồi còn bé bỏng thì tôi được bà mẹ cho đến lớp ở Cung em nhỏ Hà Nội. Một lần vô cùng may mắn, tôi được xem một lịch trình ca nhạc sống rạp khăn choàng Đỏ, Cung thiếu thốn nhi. Tôi đã được coi như một máu mục biểu diễn bầy bầu. Từ đó tôi rất ấn tượng với cây bọn này và xin phép bà mẹ cho được học cây đàn này”, Minh phân chia sẻ.
Mặc dù khán giả trong và bên cạnh nước đông đảo dành mọi tình cảm giỏi đẹp mang đến cây bọn bầu, nhưng hiện nay các kênh tiếp cận với lũ bầu của công bọn chúng còn không nhiều và chưa đủ sức hấp dẫn tương tự như sức lan tỏa.
Xem thêm: Lịch Sử Công Nghệ Nano - Nó Ra Đời Như Thế Nào, Và Ra Đời Từ Bao Giờ
Từ khi còn nhỏ, học viên ít được nghe với học chơi bọn bầu cũng như các một số loại nhạc nạm truyền thống, trong khi cuộc sống thường ngày hiện đại mang đến quá nhiều sự lựa chọn bắt đầu như học bầy ghita, piano, violin,… Trong môi trường đào tạo và nghiên cứu, các nghệ sĩ chuyên nghiệp hóa cũng chịu tác động nặng nề từ phần đa lý luận âm thanh phương Tây, dẫn mang đến việc cố gắng “cải tiến”, “Tây hóa” cây bầy bầu, có tác dụng sai đi tinh thần dân tộc để chiều theo thị hiếu tiện lợi của tín đồ nghe.
Bên cạnh đó, vào bối cảnh những trào lưu giữ văn hóa, âm nhạc nước ngoài tác động thâm thúy đến người theo dõi Việt Nam, nhất là giới trẻ, gần như giá trị xưa cũ như tiếng bầy bầu dần trở buộc phải kém thu hút trong lòng công chúng. Sự xâm nhập của văn nghệ nước ngoài ngày càng sâu rộng, tạo nên sự tuyên chiến đối đầu và cạnh tranh gay gắt trong đời sống âm nhạc Việt. Vắng fan nghe, thiếu sân khấu, bởi vì vậy bài toán học tập để trở thành một người nghệ sỹ biểu diễn đàn bầu chuyên nghiệp như Vũ Lê Minh cần nhiều hơn thế nữa là một ít yêu thích xốc nổi ban đầu.
Vũ Lê Minh và những sinh viên Khoa Âm nhạc Truyền thống, học viện Âm nhạc giang sơn Việt Nam. Ảnh do nhân thiết bị cung cấp.Thực tế mang lại thấy, số bạn trẻ đủ nhiệt máu và kiên cường theo đuổi tuyến phố học tập với biểu diễn bầy bầu chuyên nghiệp không nhiều. Ít công tác biểu diễn, thu nhập thấp và không đúng định, những nghệ sĩ không trụ lại nổi với nghề. Cũng cũng chính vì lẽ đó, các bậc phụ huynh e dè cho nhỏ đi theo con phố chuyên nghiệp, cơ mà theo ông Hải share thì đó là một trong những quyết định “dũng cảm”.
Trong bối cảnh các nghệ sĩ bọn bầu còn chạm mặt nhiều trở ngại để sống được với nghề và phủ rộng giá trị của cây đàn, thì một vài năm quay trở về đây, công luận cùng giới âm nhạc dân tộc trong nước nóng lên với câu chuyện Trung Quốc tuyên bố đàn bầu là nhạc cụ dân tộc của nước này.
Đáp lại tuyên bố của Trung Quốc, hàng loạt những giáo sư, tiến sỹ âm nhạc, nhà nghiên cứu và phân tích văn hóa, nghệ sĩ bọn bầu của vn đã gửi ra không hề ít bằng chứng lịch sử hào hùng để hội chứng minh đàn bầu có bắt đầu ở Việt Nam.
Trong phân tích của mình, chuyên viên âm nhạc GS -TS è cổ Quang Hải chỉ ra rằng: Theo An phái mạnh chí lược, Đại Việt sử cam kết toàn thư, Chỉ nam Ngọc âm giải nghĩa, Đại nam thực lục chi phí biên, Tân Đường thư, Cựu Đường Thư… cây bầy bầu thành lập và hoạt động xuất phạt điểm nghỉ ngơi vùng đồng bằng Bắc Bộ sau đó được tín đồ Kinh nước ta mang thanh lịch Quảng Tây, Trung Quốc.
Nhà nghiên cứu văn hóa Bùi Trọng hiền hậu khẳng định, “Sự cổ xưa của âm thanh phải được nhận xét qua nền âm nhạc cổ truyền. Trong nền âm nhạc cổ truyền Trung Quốc không thể có bọn bầu. Những nhà kỹ thuật của bọn họ đủ những chứng lý để chứng minh với nước ngoài rằng bầy bầu thuần Việt như vậy nào.”
Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, chủ tịch Hội Nhạc sĩ vn cũng xác định Đàn thai nhạc thay độc nhất vô nhị khu vực châu Á, ai ai cũng nói việt nam là nước nhà của đàn bầu, đạo lý không gì đổi khác được.
Các nhà nghiên cứu và phân tích cũng đôi khi khẳng định, bọn bầu mới chỉ được trung hoa lưu trung ương đến vào vài chục năm quay lại đây.
NSND Thanh vai trung phong cho biết, “Từ trong năm 60 đã có nhiều người Trung Quốc, từ nam giới Ninh, Thượng Hải, Bắc tởm về việt nam để theo học bầy bầu. Ở phái mạnh Ninh cũng đều có một tộc bạn Kinh xuất xứ từ Đồ Sơn sang sinh sống ở Trung Quốc, mang cây bầy bầu sang chơi ở mặt đó. Vì vậy tôi suy nghĩ về mối cung cấp gốc, dù là tranh bao biện hay gì thì đến sau cùng người ta vẫn sẽ thỏa thuận cây đàn là của Việt Nam.”
Trong khi china đã gửi “nghệ thuật độc huyền cầm cố của fan Kinh” vào danh sách di sản văn hóa phi vật dụng thể cấp đất nước Trung Quốc từ thời điểm năm 2010, thì tới tận bây giờ, lũ bầu vẫn chưa được công dìm là di sản giang sơn của Việt Nam, chứ chưa kể tới việc gây ra hồ sơ với trình UNESCO công nhận cây đàn này là Di sản văn hóa truyền thống Phi vật thể của nhân loại.
Trong những năm qua, những nghệ sĩ sẽ không xong xuôi nỗ lực giữ gìn và quảng bá tiếng bầy bầu đến với công bọn chúng trong và ko kể nước. Trong số những “cây đại thụ” về biểu diễn bầy bầu ship hàng công bọn chúng hải ngoại là nghệ sỹ Phạm Đức Thành. Hiện giờ đang định cư tại Canada, nhưng mà nghệ sĩ Phạm Đức Thành vẫn luôn gắn bó với cây bọn bầu và cố gắng nỗ lực không xong nghỉ để đưa tiếng lũ bầu việt nam vang xa hơn trên ngôi trường quốc tế. Ông vẫn thành lập một vài câu lạc bộ bọn bầu tại Thụy Sĩ, Pháp, Nhật Bản, đồng thời phân phối chương trình tự học lũ dân tộc qua DVD.
Trả lời vấn đáp của TTXVN, người nghệ sỹ Phạm Đức Thành nói: “Tôi luôn giới thiệu bọn bầu với anh em quốc tế, với họ hết sức thích, bởi vì cây đàn bầu là khác biệt vô nhị.”
Còn trên Việt Nam, năm 2014, câu lạc cỗ nghệ thuật bầy bầu ở trong Hội nhạc sĩ việt nam chính thức thành lập. Hàng năm, hội đều tổ chức triển khai đại nhạc hội bầy bầu, thu hút không ít nghệ sĩ vào và xung quanh nước về tham gia và góp phần ý kiến. Vào nhạc hội luôn có hội thảo chiến lược bàn về bài toán gìn giữ, bảo đảm và đẩy mạnh cây lũ bầu, nhằm nó hội nhập với trái đất mà vẫn giữ bản sắc Việt Nam.
PGS.TS Lê Anh Tuấn, Giám đốc học viện chuyên nghành Âm nhạc quốc gia cho biết: “Cách đây khoảng chừng 3 năm, học viện đã tổ chức triển khai hội thảo và bao gồm công văn trình lên bộ, kiến nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch suy xét vấn đề này và tất cả ý kiến chỉ huy về việc xây dựng hồ sơ. <…>Hi vọng trong thời gian tới, được sự nhiệt tình của làng mạc hội, nhà nước, lãnh đạo bộ sẽ ủng hộ công ty trương này. Shop chúng tôi luôn sẵn sàng tập trung lực lượng những nhà khoa học nghiên cứu và phân tích để triển khai xong bộ hồ nước sơ.”
Không chỉ gắn thêm bó cùng với cây bọn bầu ở phần của tín đồ biểu diễn, NSND Thanh trung khu còn phụ trách trọng trách của một đơn vị sư phạm. Trên cưng cửng vị nguyên trưởng khoa Âm nhạc truyền thống của học viện chuyên nghành Âm nhạc tổ quốc Việt Nam, khi share về công tác làm việc truyền dạy bọn bầu cho những thế hệ tương lai, cô nói: “Tôi và tất cả những nghệ sĩ chơi lũ bầu đều rất mong muốn gìn giữ và phát huy cây bầy của dân tộc mình. <…> lâu nay nay công ty chúng tôi rất trăn trở, về đào tạo và giảng dạy thì cũng cố gắng bảo lưu, cải cách và phát triển cây đàn bầu tiếp nối thế hệ này qua nỗ lực hệ khác không biến thành đứt đoạn.”
Những fan chơi đàn bầu trẻ hiện giờ chủ yếu đi theo hai xu hướng chính, một là phục dựng và trình diễn những phiên bản nhạc cổ theo đúng phong thái cổ truyền; nhị là dùng bầy bầu chơi phần lớn thể loại music mới với hòa tấu với các nhạc nỗ lực phương Tây.
Ở xu hướng thứ nhất, mặt hàng loạt các chương trình trình diễn như “Chuyện nhạc phố cổ”, “Xưa trước – nay sau”, “Tâm hồn xóm Việt (The Heritage Show)”,… số đông là phần đa nỗ lực của những nghệ sĩ nhằm mục đích đưa music truyền thống, trong những số đó có bầy bầu cho gần rộng với công chúng trong và ko kể nước.
