Năm 1883, sau tử vong củavua từ bỏ Đức, fan được chỉ định và hướng dẫn kế vị là ông vua Ưng Chân (vua Dục Đức) đã bị 2 quyền thần Nguyễn Văn Tường với Tôn Thất Thuyết truất phế, giam vào ngục tối chỉ sau 3 ngày có tác dụng vua, chưa kịp làm lễ tức vị.


Bạn đang xem: Lịch sử vua thành thái

*
Vua Thành Thái thời gian còn trẻ

thời điểm bấy giờ, người đàn ông của vua Dục Đức là ông vua Nguyễn Phúc Bửu Lân bắt đầu lên 4 tuổi, cả gia đình đã trải qua trong năm tháng đầy lo sợ, ko biết còn tồn tại nỗi bất hạnh nào giáng xuống gia đình mình nữa hay không. Vậy mà lại lúc lên 10 tuổi, vào một ngày cuối cùng của năm âm lịch, ông hoàng Bửu Lân bất thần được võng lọng mang đến nhà rước vào cung để... Có tác dụng vua.

Tân quân làm lễ tức vị cùng với niên hiệu Thành Thái vào đúng mùng 1 đầu năm mới Kỷ Sửu (31.1.1889). Bởi vì nhà vua còn quá trẻ, new 10 tuổi, triều đình đang cử ra một Hội đồng Phụ chánh hùng hậu gồm 2 vị Phụ chánh thân thần (trong hoàng tộc) là mặc dù Lý công (sau được phục là tuy Lý vương) Miên Trinh và Hoài Đức công Miên Lâm thuộc 2 Phụ chánh đại thần khác là Nguyễn Trọng Hiệp (Hợp) và Trương quang Đản. Bên cạnh ra, ông còn tồn tại các thầy dạy dỗ truyền thụ chữ nghĩa với kiến thức, trong số đó phải kể tới Phan Thanh Liêm là con trai cụ Phan Thanh Giản, từng bị thực dân Pháp bắt giải vào tp sài gòn vào năm 1873 lúc tham gia bảo vệ thành Hà Nội, thời gian quân Pháp mở cuộc tiến công thành lần trước tiên vào tháng 11.1873 (Đại nam thực lục chủ yếu biên - Đệ lục kỷ phụ biên - NXB văn hóa - Văn nghệ, 2011, tr. 66 - 67).


*

Xem thêm:

Bà Thái hậu trường đoản cú Minh Phan Thị Điều, bà xã vua Dục Đức, bà bầu vua Thành Thái, thuộc 3 người em trai ở trong nhà vua

Ảnh: TƯ LIỆU CỦA LÊ NGUYỄN

Được sự phò tá với dạy dỗ của không ít vị đại thần đầy kỹ năng và đạo đức nghề nghiệp như thế, bên vua sớm trưởng thành và ý thức được thân phận mất nước của tất cả một dân tộc. Ông đã triển khai được một trong những cải cách, đầu tiên với chính phiên bản thân ông, cũng chính vì ông là vị vua đầu tiên trong lịch sử dân tộc đã cắt tóc ngắn. Trong 1 trong các buổi thiết triều, triều thần tròn mắt quá bất ngờ nhìn mái tóc ngắn dưới loại vương miện của ông. Ông thu ngắn khoảng cách giữa đấng quân vương với thứ dân trong nước.

có tài năng liệu đề cập rằng một lượt nọ xa giá nhà vua sẽ đi trên đường, chạm chán một người bầy ông vẫn vác bó tre nặng trĩu trên vai, quân quân nhân hô đuổi bạn này dạt qua 1 bên đường, nhưng nhà vua đã chống sự và nói cùng với đại ý rằng: “Ở cái non sông này, còn có dân cùng với vua gì đâu, chớ đuổi anh ta!”. Lại có lần, ông đi mang đến một xóm đơn vị dân, ngồi xuống chiếu, nói đủ sản phẩm công nghệ chuyện cùng với họ. Ông còn đem đến cung một cô gái chèo thuyền và cho làm thiếu phụ hầu.

Trong thành quả Lettres du Tonkin (Những lá thư từ bỏ Bắc kỳ - Paris 1928), một sĩ quan tiền Pháp là Lyautey (sau lên đến mức Thống chế) bao gồm kể rằng lúc nghe đến tin quân đội của Lyautey là khu vực duy độc nhất vô nhị có thực hiện điện, vua Thành Thái đang cho win xe ngựa chiến để cho xem tận mắt. Đến nơi, ông dành riêng suốt một tiếng đồng hồ thời trang để quan lại sát, sờ mó các dụng ráng điện và đưa ra cho những sĩ quan liêu Pháp các câu hỏi.

tuy nhiên, những hành vi thân dân ở trong nhà vua sẽ vượt ra ngoài khuôn khổ một cơ chế phong kiến, khiến cho thực dân Pháp và quan lại bên dưới quyền ông cảm xúc khó chịu. Đáng tiếc độc nhất vô nhị là sau việc ông đi quan gần kề trạm năng lượng điện của quân đội Pháp trở về, Hội đồng Phụ chánh đã họp nhau lại và chỉ dẫn nhận xét là nhà vua... điên mất rồi (Lyautey - sách sẽ dẫn - trang 411).



“Chứng điên” tốt tật xấu của vua Thành Thái trước nhất được diễn đạt qua ngòi bút của một vài cây cây bút Pháp. Vào một nội dung bài viết đăng trên tập san Revue Indochinoise năm 1907, tác giả George Bois viết rằng nhà vua thích thỏa mãn nhu cầu tính ngông của bản thân như chỉnh sửa chính tả chữ quốc ngữ, thích khám phá môn cơ khí, điện báo cùng thường vận dụng không mấy thành công những kỹ thuật vào y khoa, phẫu thuật. George Bois còn kể rằng nhà vua đã mua của một tín đồ từng thanh toán giao dịch với quốc vương Cambodge (Campuchia) một bộ từ điển Larousse với mức giá 350 đồng, tương tự 875 quan, trong khi thực giá chỉ của quyển trường đoản cú điển này ở Pháp chỉ bao gồm 200 quan.

cũng tương tự Bois, viên Khâm sứ Pháp sinh hoạt Huế là Brière nhắc rằng vua Thành Thái hay hành hạ những cung nàng và hay bỏ ra khỏi hoàng thành vào đêm hôm để đắm mình trong các cuộc truy hỏi hoan (!).

tuy nhiên, hồi ký của ông Huỳnh Côn, Hộ cỗ Thượng thư triều Thành Thái, được cây cây bút Jean Jacnal thuật lại trên tập san Revue Indochinoise số 1 - 6.1924 mới thật sự gieo vào đầu bạn đọc tuyệt hảo mạnh về “chứng điên” ở trong nhà vua. Ông Côn đề cập rằng tính khí ở trong phòng vua rất kỳ quặc, như tất cả lần ra lệnh cho những viên quá Thiên lấp doãn (như Thị trưởng về sau) và Thừa Thiên bao phủ thừa (Phó thị trưởng) đi kiếm dấu chân cọp cùng dấu chân voi cho ông đi săn. Phiên bản thân ông Côn cũng đều có lần bị như thế, tuy nhiên do không kiếm ra lốt chân voi cùng cọp, ông bị bên vua bắt quỳ gối trong cả 6 giờ liền (Jean Jacnal, tạp chí đã dẫn, trang 83).

Ông Huỳnh Côn còn nhắc rằng bao gồm đêm thấy vua Thành Thái chuẩn bị lên ngựa, người thầy học của phòng vua là Phan Thanh Liêm đang nằm lăn trước đầu chiến mã để cản đường, song ông lặng lẽ quay đầu ngựa thoát khỏi hoàng thành sang một ngả khác.

Bài viết liên quan