(HNMCT) - bên trong ngõ 252 phố Tây tô (phường Trung Liệt, quận Đống Đa, Hà Nội), quần thể lăng Hoàng Cao Khải bao gồm nhiều hạng mục có giá trị định kỳ sử, văn hóa, nghệ thuật phong cách xây dựng nhưng không được không ít người biết đến. Bạn đang xem: Lăng mộ hoàng cao khải
Hoàng Cao Khải (1845 - 1933) thương hiệu thật là Hoàng Văn Khải, từ Đông Minh, hiệu Thái Xuyên, là 1 trong những nhà văn, đơn vị sử học và là đại thần dưới triều vua Thành Thái. Ông quê nghỉ ngơi làng Đông Thái (xã Tùng Ảnh, thị xã Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh). Trước khi Pháp chiếm Bắc Kỳ, ông giữ nhiều chức vụ quan trọng đặc biệt như Tri thị trấn Thọ Xương, quyền Án cạnh bên Lạng Sơn, quyền Tuần tủ Hưng Yên, Binh bộ Thượng thư, Khâm sai khiếp lược sứ Bắc Kỳ...
Năm 1893, Hoàng Cao Khải cho bao phủ ruộng trũng, ao hồ nước tại những làng nam Đồng, Thịnh Quang, Khương Thượng để lập ấp Thái Hà và chế tạo nhiều công trình xây dựng kiến trúc vào khu tư dinh của dòng họ Hoàng gồm: từ đường, đình làng, đình tế, hồ nước vuông, hồ chào bán nguyệt, đụn Nghênh phong; đặc biệt là 12 lăng mộ, trong những số đó trung vai trung phong là lăng Hoàng Cao Khải và lăng Hoàng Trọng Phu - đàn ông ông.
Lăng Hoàng Cao Khải được xây trên khu đất nền cao rộng, vùng phía đằng trước là hồ chào bán nguyệt lớn, 2 bên sân có 8 pho tượng bởi đá. Lăng tất cả kết cấu vẻ bên ngoài chữ “đinh”, gồm ba gian chi phí tế, một gian hậu cung rất nhiều được xây bằng đá tạc lấy từ đậy Quốc Oai. Những mảng chạm, hệ thống cột, xà, cửa võng, diềm, tường, gạch men lát cũng được làm bởi đá, do các hiệp thợ nổi tiếng chế tác tinh xảo.
Bước qua 5 bậc đá được ghép từ hầu như phiến đá xanh cỡ lớn sẽ lên tòa chi phí tế. Vật tư xây dựng công trình này được thiết kế hoàn toàn bởi đá, có 14 cột đá tròn đường kính 25cm liên kết với 12 cột đá vuông có cạnh 40 x 40cm đỡ mái. Phần mái đồng thời là trần, được ghép bằng những khối đá lớn. Sàn nhà lát đá xanh. Gian giữa đặt án thờ, hai gian hồi để hai ngôi chiêu tập của Hoàng Cao Khải cùng bà xã là Phạm Thị Tố.
Hậu cung bao gồm 4 cột vuông với 4 cột tròn đỡ mái. Trên những đầu cột lắp đầu rồng. Thân cột đụng hoa cúc và các hoa văn hình học. Phần mái được ghép bởi những tảng đá xanh chạm hoa lá sen, chữ triện. Tại các đầu cột và trần phía bên trong lăng trang trí hình mẫu thiết kế rồng ngậm ngọc, lá đề, hoa dây... Phương pháp điệu với lối chạm nổi sắc sảo theo phong thái nghệ thuật cầm kỷ XIX.
Quần thể lăng Hoàng Cao Khải từng được nhà sử học khét tiếng người Pháp Phillippe Papin review là “một trong số những đỉnh cao của kiến trúc đá phương Đông”, còn những nhà sử học việt nam gọi đấy là “Thành bên Hồ lắp thêm hai” của người việt nam bởi gần như hạng mục công trình xây dựng điêu tự khắc đá tinh xảo thảng hoặc có. Quần thể di tích này đã có được xếp hạng cấp quốc gia năm 1962.
Khu lăng chiêu mộ Hoàng Cao Khải rộng lớn 17 ha, làm tổng thể bằng đá cẩm thạch trắng, được ví như một triều đình hoàng cung thu nhỏ.
Lăng Hoàng Cao Khải nằm ở ngõ 252, phố Tây đánh (Đống Đa, Hà Nội), được xây dừng năm 1893 bởi vì Tổng đốc Hoàng Cao Khải (1850 – 1933). Lúc đó, ông sẽ cho thiết lập một vùng đất rộng lớn nhằm làm nơi an táng và thờ tế mang đến gia tộc mình.
Xem thêm: 145+ Từ Vựng Về Lịch Sử - Từ Vựng Tiếng Anh Chuyên Ngành Lịch Sử
Hoàng Cao Khải lập một thái ấp bao gồm tổng diện tích 17 ha, trong những số đó có một quần thể bản vẽ xây dựng gồm 14 công trình về lăng mộ, đình chùa như: Lăng Hoàng Cao Khải, Lăng Hoàng Trọng Phu (con của Hoàng Cao Khải), đồi Nghinh Phong, hồ nước Tẩm Nguyệt, khu thường thờ chúng ta Hoàng cùng với bảy gian theo phong cách kiến trúc dân gian… ở rải rác ở quanh vùng phía Tây của đống Đống Đa.
Công trình lăng chiêu tập được làm toàn thể từ đá cẩm thạch, một nhiều loại đá quý hiếm rất được quan tâm ở châu Á. Đây là công trình xây dựng đá béo nhất tp. Hà nội và to thứ hai Việt Nam chỉ sau Thành nhà Hồ (Thanh Hóa). Để thi công và thi công khu lăng chiêu tập này, Hoàng Cao Khải đang mời không hề ít kiến trúc sư người Pháp và người vn cùng tham gia.
Khu lăng của Hoàng Cao Khải được xây dựng theo hình chữ “Đinh” (丁), với nhánh ngang lâu năm 8 m, nhánh đứng cao 6 m, trần bí quyết sàn rộng 4 m. Ở giữa có một chiếc bàn đá white color rộng, chiêu tập của Hoàng Cao Khải ở bên trái, mộ bà xã ở bên phải.
Vật liệu đá tạo lăng được chở về từ tủ Quốc oai phong (tỉnh Hà Đông cũ) cùng qua bàn tay tạo ra đá của các hiệp thợ danh tiếng quanh vùng núi An Hoạch (huyện Đông Sơn, Thanh Hóa). Họa tiết hầu hết được đụng khắc trên đá là hoa sen, lá thông, đầu rồng với đậm dấu ấn bản vẽ xây dựng thời Nguyễn vào cuối thế kỷ 19.
Các công ty sử học nước ta đã từng gọi lăng là “Thành bên Hồ lắp thêm 2” với giới nghiên cứu lịch sử vẻ vang người Pháp đánh giá, đó là một trong số những đỉnh cao của phong cách xây dựng đá phương Đông.
Xét về cấu tạo tổng thể, Lăng Hoàng Cao Khải và Hoàng Trọng Phu có không ít nét tương đồng. Tuy nhiên về quy mô, lăng con Hoàng Trọng Phu xây sau béo phệ hơn lăng cha. Toàn thể mặt cắt ngang của lăng lâu năm 15 m, được chia thành nhiều khu vực nhỏ, nai lưng cũng cao hơn nữa 4 m với phần đông họa tiết với Hán tự sệt trưng.
Trước cửa lăng gồm hai hàng tượng đá có 8 binh sỹ cao khoảng 1.3 m chớ gác hai bên. Trải qua rộng 100 năm tồn tại, đến nay chỉ còn lại ba bức tượng phật bị sứt mẻ nhiều.
Khu lăng tuyển mộ này được cơ quan ban ngành Bắc Việt xếp thứ hạng Di tích giang sơn năm 1962. Quá trình đô thị hoá của thành phố khiến cho khu di tích Lăng Hoàng Cao Khải hiện thời đều có các hộ dân phía bên trong khuôn viên khu lăng mộ. Một số trong những người dân có cách gọi khác đây là phố âm – dương, nơi bạn sống ở tầm thường cùng bạn chết xuyên suốt mấy chục năm qua.
