Vùng Đồng bằng sông Cửu Long hiện có 100 trục kênh cung cấp 1, nhiều năm 6.500km thuộc hơn 36.000km kênh cung cấp 2, 3. Bình quân mỗi kilômét vuông sống miền Tây có khoảng 1,4km kênh đào. Xuất phát điểm từ một vùng hoang hóa kém phát triển, trong khoảng 200 năm (từ năm 1700 mang lại 1930), nơi này còn có trên 40 kênh đào lớn, bé dại do triều đình phong kiến lẫn bạn Pháp thi công. Các kênh này còn có vai trò đặc biệt là thông thương, gửi nước ngọt vào đồng ruộng để cải thiện năng suất mùa vụ. Shop chúng tôi đã có chuyến hành trình dọc theo hầu như dòng kênh định kỳ sử, tự Bảo Định, kênh đào trước tiên thời phong con kiến ở miền Nam, đến những dòng kênh bao gồm vai trò “thủy lộ” như Vĩnh Tế, Xà No, Chợ Gạo, Dương Văn Dương để đề cập lại mẩu chuyện khai hoang, trị thủy của bậc chi phí nhân hàng trăm ngàn năm trước.
Bạn đang xem: Lịch sử kênh chợ gạo
Bài 4: hành trình dài giữ đất bên bờ kênh Chợ Gạo
Năm 1876, người Pháp sau khi chiếm đóng Nam kỳ đã đến đào kênh Chợ Gạo nối sông Tiền cùng sông Vàm Cỏ, tạo thành tuyến con đường thủy ngắn tốt nhất từ sài thành đi miền Tây. Sau hàng nghìn năm khai thác, kênh hiện nay bị sạt lở nặng. Người dân sống hai bên bờ kênh đồng thuận với tổ chức chính quyền địa phương để di chuyển nhà, nhường khu đất cho dự án công trình bờ kè nghìn tỉ đồng.
Đường tắt tự miền Tây đi TP.HCM
Chiếc xà lan ngàn tấn chở container nặng nài nỉ rẽ nước kênh Chợ Gạo, hướng từ chi phí Giang về TP.HCM. Phía sau xà lan này, hàng trăm xà lan chở cát, đá thuộc ghe chở lúa nối đuôi nhiều năm hàng cây số, quan sát từ trên cao tựa như một đại lộ trên sông. Từng bận đoàn xà lan chạy qua, bên bờ sông qua xã phục hồi Nhứt dài thêm hơn nữa 4km lại bị sóng vỗ mạnh, từng mảng khu đất bị sóng cắn rơi tõm xuống. “Chỗ chúng ta đang đứng trước đấy là huyện lộ 23B, rộng khoảng chừng 4m, hiện đang nằm dưới lòng kênh. Ubnd xã đang cho kiến thiết tạm một tuyến đường đá xanh rộng 2m để hỗ trợ việc đi lại, vận động nông sản của bạn dân” - chủ tịch UBND xã hồi phục Nhứt, thị trấn Chợ Gạo - trần Văn Đâu mang lại biết.
Theo ông Đâu, xã hiện có diện tích nông nghiệp trên 1.500ha, trong các số ấy trên 500ha thanh long. Thời điểm bờ kênh sạt lở nặng nhất khoảng tầm 10 năm trở lại đây. Hàng năm, thời gian triều cường lên cao, các đoạn bờ kênh phải chăng bị nước tràn, sụt lún đe dọa thêm vào lẫn gây trở ngại cho câu hỏi đi lại của tín đồ dân. Phiền phức là vậy nhưng để có được “thủy lộ xuất khẩu lúa gạo” như ngày nay phải tiến công đổi bằng công sức của con người của hàng chục ngàn con người Việt xưa. Từ cuối thế kỷ XIX, sau khoản thời gian chiếm đóng Nam kỳ, fan Pháp luôn muốn tận dụng tối đa tiềm năng to của Vùng Đồng bằng sông Cửu Long mà chủ yếu là lúa gạo. Mặc dù nhiên, việc mua bán khi ấy đa phần bằng con đường thủy lại còn nhiều cách thức trở.
Tác trả Trịnh Hoài Đức trong Gia Định thành thông chí đã miêu tả sự phiền toái của tàu thuyền khi di chuyển từ sông tiền ra sông Vàm Cỏ: “Ghe thuyền trường đoản cú Bến Nghé xuống miền Tây đề xuất theo rạch Ông to xuống hạ giữ sông Rạch mèo rồi qua sông Phước Lộc (tức sông đề xuất Giuộc) và sông Vàm Cỏ để tới sông Tra. Tiếp nối tiếp tục men theo rạch Kỳ Hôn để vòng ra sông Tiền thẳng tiến về miền Tây. Tuy vậy đoạn rạch Kỳ Hôn bị cong, hay bị cạn bao phủ và bao gồm chỗ liền kề nước nên tàu bè di chuyển rất cạnh tranh khăn”.
Ngoài ra, tàu thuyền cũng rất có thể đi từ sông Tiền mang lại Cửa Tiểu, kế tiếp ra hải dương Gò Công rồi men theo bờ biển tới sông Soài Rạp về sử dụng Gòn. Mặc dù nhiên, do đây là đường biển cả và khá xa nên gây nguy nan cho tàu thuyền, độc nhất là vào mùa mưa, bão. Canal Duperré - Thống đốc phái nam kỳ, chính vì như vậy đã khuyến cáo ý tưởng đào kênh nối sông Tiền cùng sông Vàm Cỏ tạo nên tuyến đường thủy ngắn nhất từ thành phố sài gòn đi miền Tây. Dựa theo những tư liệu cũ của tín đồ Pháp và ghi chép của phòng văn đánh Nam, kênh Chợ Gạo được đào bằng tay từ năm 1876 với tầm 11.000 người việt nam được huy động làm nhân công, mong tính cân nặng đất được đào khoảng 900.000m3 với 676.000 ngày công.
Xem thêm: Tiểu Sử Diễn Viên Quang Trung, Quang Trung: 'Tôi Thích Ca Hát Dù Cát
Cuối năm 1877, kênh trả thành, rộng lớn 30m, lâu năm 12km. Trước đó, tại xã Bình Phan gồm một ngôi chợ nhỏ tuổi nằm cạnh kè sông là nơi giao thương mua bán gạo của tín đồ dân, gọi là chợ Gạo. Bạn Pháp lấy địa danh này lập quận Chợ Gạo, thuộc tỉnh Mỹ Tho, kênh đào kết thúc sau này cũng mang tên Chợ Gạo. Năm 1900, doanh nghiệp Messageries Fluviales đã đưa tàu khách vào vận động trên đường kênh này.
Có an cư mới lạc nghiệp
Sau các năm cải tạo, kênh Chợ Gạo hiện lâu năm 28,5km, đi qua huyện Châu Thành (Long An) với huyện Chợ Gạo, thị xã đụn Công, huyện lô Công Tây, TP.Mỹ Tho (tỉnh chi phí Giang). Mỗi ngày, gồm trên 2 nghìn tàu thiết lập trọng từ 200-1.000 tấn trải qua tuyến kênh này, dẫn mang đến tình trạng tắc nghẽn, sạt lở hai bên bờ.
Trao thay đổi với phóng viên, người đứng đầu Sở Giao thông vận tải tỉnh tiền Giang -Trần Văn Bon cho biết, 6 năm trước, kênh được nâng cấp giai đoạn 1, ngân sách đầu tư hơn 780 tỉ đồng. Thời điểm cuối năm 2021, dự án nạo vét, không ngừng mở rộng luồng con đường thủy gần 10km, xây công trình đảm bảo bờ nam kênh, cầu và đường đi qua các xã: hồi phục Nhứt, Bình Phan và thị trấn Chợ Gạo được xúc tiến, tổng vốn hơn 1.300 tỉ đồng. Sau cải tạo, đoạn luồng kênh đã sâu thêm 3,5m, rộng lớn 50m giúp tàu thuyền dịch rời thuận lợi.
Hiện chính quyền địa phương đang bồi thường, xây 5 khu tái định cư để ổn định đời sống cho trên 700 hộ dân. Trên xã phục hồi Nhứt, dự án upgrade kênh Chợ Gạo quy trình 2 hiện đang áp giá đền rồng bù bên trên 70%, với bên trên 300 hộ dân bị hình ảnh hưởng. Hiện nay 269 hộ đã nhận được tổng số tiền trên 160 tỉ đồng. Địa phương đang xúc tiến 2 khu tái định cư cho người dân, mỗi khu vực trên 3ha.
Buổi chiều, khoanh vùng dọc bờ kênh Chợ Gạo tại ấp Bình Khương 2, xã bình phục Nhứt những ngày nay nhộn nhịp cảnh xe chở vật dụng liệu. Dọc kênh, những căn nhà tường cũ kỹ nhiều phần đã được cởi bỏ, nhường khu đất cho dự án công trình bờ kè. Tín đồ dân lùi vào sâu bờ kênh hàng trăm ngàn mét và xây nhà mới từ bỏ số tiền được bồi thường. Nhìn tuyến đường đá xanh bị sạt lở nham nhở, từng mặt hàng cừ tràm được gia cố kỉnh để cứu đất, ông Nguyễn Văn Sáu đến hay: "Công trình bờ kè nhiều trong năm này là cầu mơ của tín đồ dân".
“Dù tất cả vất vả, mà lại khi công trình xây dựng bờ kè hoàn thành, fan dân mới yên tâm sinh sống sau mấy chục năm chạy lở, như ông bà mình nói có an cư mới lạc nghiệp” - ông Sáu nói./.
