Phố Khâm Thiên nhiều năm 1,2km từ xẻ tư Nguyễn Thượng nhân từ - Lê Duẩn đến vấp ngã bảy Ô Chợ Dừa - Tôn Đức thắng - Nguyễn Lương bằng - làng mạc Đàn - Đê La Thành. Ni thuộc: 4 phường Nguyễn Du, Khâm Thiên, Thổ Quan, Ô Chợ Dừa, Q. Đống Đa, TP Hà Nội. Phương pháp BĐX Bờ Hồ: 2,2km (hướng 7h). Trạm bus bên trên phố: xe pháo 01, 09, 30, 41, 49.

Bạn đang xem: Phố khâm thiên hà nội

Lược sử

Phốmang tên Khâm
Thiên vày ở sát rào chắn đường tàu phía đầu phố vốn có một đài thiên văn của Khâm thiên giám 欽 天 監 được thành lập và hoạt động dưới đời vua Gia Long. Đến đời Minh Mệnh thì phòng ban này vày một vị đại thần đầu ngành không giống sang kiêm nhiệm. Khâm thiên giám có chức năng quan gần kề và chiêm nghiệm các hiện tượng thiên văn, thời tiết, làm cho lịch, coi ngày, báo giờ để định mùa vụ mang đến dân, giữ đồng hồ đeo tay báo canh sinh hoạt điện cần Chánh, tử vi và support cho vua quan tiền triều đình về địa lý cùng phong thủy. Trước đó vào đời Lê Thánh Tông (thế kỷ XV) đã và đang có một cơ quan tương tự, điện thoại tư vấn là “Tư thiên giám”.

Sau khi thu được nước ta, thực dân Pháp đã gắng Khâm thiên giám bằng Nha khí tượng thủy văn với hệ thống các trạm quan tiền trắc trên mọi lãnh thổ. Việc thực hiện dương lịch cùng chữ Quốc ngữ được thông dụng càng làm dân ta quên dần loại sách lịch cũ vì Khâm thiên giám soạn bằng chữ Hán. Cơ quan này phải ngừng hoạt động và đến cụ kỷ XX thì di tích lịch sử đài thiên văn bị mất hẳn, gắng vào đó là trụ sở của một doanh nghiệp bán dầu hỏa, dân ta gọi là “Nhà Dầu”.

*
Chùa Linh Ứng phố Khâm ThiênGần đài thiên văn cũ đã mọc lên một xóm “cô đầu” với hầu hết người bầy bà xinh đẹp, đàn giỏi, hát hay, giao hàng cho đám khách hàng mê diễn xướng ca trù và thuốc phiện. Phố Khâm
Thiên do vậy từng sở hữu biệt danh “phố nuốm Ca”. Cho đến năm 1945 phố này ở trong huyện trả Long, tỉnh Hà Đông cũ.

Cũng bên dưới thời đó, phố Khâm Thiên từng là nơi cư ngụ trong những năm new vào đời của Tạ Duy Hiển - ông bầu Đoàn xiếc việt nam đầu tiên. Bên trên phố còn tồn tại ngôi công ty số 157 sở hữu tên Quảng Thiện Đường, chỗ mà những đám tang đi từ nội thành (cũ) ra tạm nghỉ chân nghỉ rồi new rước linh cữu đi tiếp về tha ma Quảng Thiện sinh hoạt cánh đồng Thanh Xuân. Tới thập niên 1960 nghĩa trang đó bị dời đi Thanh Tước để lấy chỗ xây khu công nghiệp Thượng Đình.

Cuối phố Khâm Thiên là Ô Chợ Dừa, trong số những cửa ô ngơi nghỉ phía nam thủ đô xưa kia. Di tích của tand thành đất nối liền các ô là tuyến đường Đê La Thành có mặt đường nhô cao hơn xung quanh. Gần kề ngay kia là di tích Đàn làng mạc Tắc, mới phát lộ năm 2006 khi fan ta xây con đường Xã Đàn cùng đã yêu cầu lấp lại vì chưng chưa hội đủ điều kiện tiến hành nghiên cứu khảo cổ học.

*

Phố Khâm Thiên lâu năm 1.170m, có tới 26 bé ngõ và hàng trăm ngàn cái ngóc ngoắt ngoéo. Có thể đi tắt bằng lối ngõ Trung Tả rồi theo bờ hồ Văn Chương ra mặt hàng Bột, hoặc ngược ngõ văn chương vòng qua hồ Linh quang lên ga è cổ Quý Cáp, hoặc từ bỏ ngõ Chợ Khâm Thiên rẽ sang mặt đường Lê Duẩn sinh hoạt phía đông ... Vẫn còn đấy nhiều cái brand name cũ mới khác như ngõ Hồ bãi Cát, ngõ miếu Liên Hoa, các ngõ Vĩnh Khánh, sảnh Quần, Đại Đồng, Hòa Bình, Khâm Đức, Lệnh Cư, Thổ Quan, Cống Trắng.

Phố đi qua địa phận mấy ngôi xã cổ, nay chỉ còn lưu danh trong tên những ngõ như Khâm Đức, Tương Thuận, Trung Tiền, Trung Tả, Thổ Quan, Lệnh Cư, Văn Chương. Ngõ Thổ Quan tất cả đền cúng ba bà bầu họ Đào, tướng tá của nhị Bà Trưng. Ngõ Lệnh Cư có di tích Bãi Trận là nơi gõ lệnh xuất tiến của đoàn quân theo 2 bà trưng khởi nghĩa vào ngày xuân năm 40. Nỗ lực kỷ XV hoàng tử tư Thành nhỏ tuổi (sau này trở nên vua Lê Thánh Tông) đã sống với bà mẹ là bà Ngô thị Ngọc Dao bị đày tại miếu Huy Văn, ni chùa vẫn còn đó trong ngõ Văn Chương...

*

Hai năm trong tuổi thơ của mình đã gắn sát với tuyến phố hẹp với dài nhưng thẳng của ngõ Chợ Khâm Thiên. Đó là bé ngõ gửi tôi từ làng Trung Tự cho ngôi trường tiểu học Trung Phụng, đi câu cá cùng bạn bè ở các con ngòi với hồ ao ở bên cạnh hay bước vào nội thành (cũ) với mẹ, v.v.. Sau này còn có dịp quay trở về thăm, tôi thấy không ít thứ đã hết dấu vết. Các con ngòi số đông bị thu eo hẹp thành cống rãnh, nước đen và không sạch không loài cá làm sao sống nổi.

Đọc lại rất nhiều trang sử hào hùng của thủ đô, càng thấy “trận Điện Biên che trên không” trái là một thành công vĩ đại, mặc dù đầy mất mát với hy sinh. Mỗi tối trong đợt nghỉ lễ Giáng Sinh cuối năm 1972 từng đoàn máy bay B52 sẽ ném bom rải thảm dữ dội nhằm mục tiêu hủy diệt thành phố Hà Nội, kể cả những khu dân cư phi quân sự. Đặc biệt tối 26-12 dân phố Khâm Thiên đã yêu cầu chịu thiệt hại về thành phầm và tính mạng con người nhiều nhất.

Xem thêm: Lịch Sử Liên Bang Nga (Russian Federation), Lịch Sử Nước Nga

*

Tại quần thể tưởng niệm (gắn hải dương số 49) vẫn đứng lừng lững pho tượng tín đồ thiếu phụ sút trên quả bom không nổ, nhị tay nâng xác một trẻ con thơ. Hình như là tấm Bia căm phẫn khắc sâu phạm tội phá đổ 534 căn nhà, làm cho hỏng nặng nề 1200 khu nhà ở khác, giết bị tiêu diệt 283 hay dân và có tác dụng 262 tín đồ khác bị mến v.v..

*

Di tích lạm cận

Di tích bên phố

Đền Tương Thuận: số 30 Khâm Thiên.

Tên phố được để từ trạm "Khâm Thiên Giám" làm việc đầu ngõ chợ Khâm Thiên ngày nay. Đã mấy trăm năm, đài thiên văn cổ này dựng lên nhằm đo đạc mây mưa, phản xạ mặt trời và có tác dụng lịch. Bé đường đi qua mươi làng ngày ấy lổn nhổn đá sỏi và nhỏ xíu vừa đầy đủ một loại xe bò kéo cổ lỗ sĩ. Mãi cho tới năm 1915, đường mới được trổ thêm rộng và dài hơn nữa một cây số. Hàng cửa hàng lập lên phố xá. Đèn dầu lập lòe như sao xa. 


Những duyên ngộ đẫm lệ 

Khâm Thiên (Đống Đa) là phố có không ít ngõ nhất Hà Nội. Đường vào các thôn thôn hoặc rẽ ngang những kênh rạch, kênh mương thì bao gồm tới 32 ngõ cả thảy. Nổi tiếng nhất là ngõ Cống Trắng thải nước từ những nơi tan về hồ nước ao với ruộng rau muống phía sau làng Trung Phụng với Lệnh Cư. Người nào cũng nhớ ở bên đầm ao rau củ ngõ Cống white có mái ấm gia đình nhà thơ è Huyền Trân (1913-1989) đựng lều ở. Vào những năm 30 gắng kỷ trước, phố Khâm Thiên bắt đầu hoạt náo vị hàng cửa hàng hát đào nương mọc lên. Hàng nghìn cô đào hát và đào rượu làm việc tại các ngõ phố.

Rồi to lên con! Mở đôi mắt nhìn/ Khóc thuộc bách tính sống như đêm/ Nhưng, không đừng khóc! Thân gân cốt/ Ta cầu thang đời/ con giẫm lên" (Cái thai hoang - 1942). Hoặc, trong nỗi "Sầu bình thường II" bên thơ đã nhỏ dại lệ yêu quý phận má hồng: "Nhớ tín đồ nhớ phố Khâm Thiên/ Ả đào một kiếp thành tên bẽ bàng".

Khâm Thiên phố còn là nhân bệnh cho một cuộc tình khác mặt vườn hoa thôn Thổ Quan. Vị trí đó tất cả chàng nhạc sĩ Nguyễn Văn Khánh (1922-1976). Khi mới 15 tuổi, đấng mày râu đã thì thầm yêu cô gái kế nhà mặt vườn hoa công ty chàng. Cả hai độ tuổi vị thành niên đề nghị gia đình cô gái phản đối quyết liệt. Tình cảm tuổi trẻ tuy xốc nổi nhưng lại lại hết sức tha thiết. Chúng ta quấn quýt bên nhau. Rồi một ngày bất ngờ cha cô gái được bổ nhiệm lên Thái Nguyên làm cho việc. Từ đó, cánh mày râu nhạc sĩ luôn luôn bỏ công ty lên miền rừng núi tán tỉnh và hẹn hò với cô bạn. đàn ông đã thề thốt với người yêu bằng một giai điệu mê hồn: "Nỗi lòng" (1938). Bài xích hát ấy lập tức danh tiếng khi Nguyễn Văn Khánh tự bọn và hát trên đài phát thanh ca nhạc. Ngày kia nam phụ nữ tú hầu hết thuộc lời ca domain authority diết của bản tình khúc: "Yêu ai, yêu thương cả một đời/ Tình những quá khắt khe khiến cho đời ta/ Đau tủi cả lòng vị yêu ai cơ mà lòng hằng nhớ…".

Nhưng rồi công việc bận rộn dậy đàn kiếm sống, Nguyễn Văn Khánh có tuần không thể lên thăm fan yêu. Mấy tuần sau trở lại Thái Nguyên, nhạc sĩ quan yếu hẹn chạm mặt được bạn tình. Hỏi dò, nhạc sĩ mới hay nàng đã bị bệnh lao và chết sớm. Phái mạnh đã tìm tới mộ con gái khóc than suốt đêm. Bạn nhà của cô nàng an ủi mãi, sáng hôm sau chàng mới chịu ôm hận trở về. Mặt gốc liễu ngày như thế nào hai tín đồ cùng hứa hẹn hò, đấng mày râu nhạc sĩ trẻ con đã giãi tỏ sự buồn bã của mình qua tình ca: "Chiều vàng" (1939). Cho tới bây giờ hai vật phẩm của Nguyễn Văn Khánh luôn được coi thuộc hàng gần như tình khúc hay khởi đầu cho chiếc nhạc chi phí chiến.

Đường phố anh hùng

Đã từ khóa lâu người ta thường kể đến phố Khâm Thiên là xóm nhà trò nhưng đâu hẳn thế. Thực chất khoảng 50 bên hát cô đầu chỉ kéo dài từ ngõ Đền Tương Thuận cho ngõ Liên Hoa (chừng 500 mét). Phần đường phố sót lại chủ yếu là hiệu may và dệt vải. Khâm Thiên còn là một nơi hội tụ những thợ lành nghề từ khắp vị trí về xuất hiện hàng. Rải rác đó đây còn tồn tại lò chất thủy tinh thổi bóng đèn và xưởng nấu nướng xà chống hiệu "Con Dê" danh tiếng ngày đó. Không chỉ có thế còn những xóm cô đầu ở đầy đủ đường phố khác như chợ Mơ, bổ Tư Sở, Bạch Mai… Riêng dãy nhà hát ả đào ở Khâm Thiên bề thế hơn cả vì luôn tiếp đón mọi quan viên là công chức lắm tiền. Các đào nương ca trù cũng đẳng cấp và còn cao quý nữa. Họ đều thông suốt thơ phú và tất cả giọng hát được khổ luyện từ bé. Những đổi mới tướng phía sau đầy đủ canh hát nảy sinh là tự khi có mặt các đào rượu cơ mà thôi. Khâm Thiên trở phải sầm uất, nhộn nhịp hơn những nơi trên khu phố cổ (quận trả Kiếm).

Dấu ấn phố Khâm Thiên được coi là cái nôi văn hóa truyền thống đậm sắc văn hóa cổ truyền cùng với thể loại ca trù (hát ả đào). Bên trên sàn hát đào nương ngày ấy luôn luôn vang lên những bản đàn bất hủ như "Vịnh Tỳ bà hành", "Chí có tác dụng trai", "Đi thi trường đoản cú vịnh" của Nguyễn Công Trứ. Nhà chí sĩ này còn đó nhưng bạn dạng ca trù lừng danh cùng với rất nhiều người khác. Thật cực nhọc quên gần như tác giả: Dương Khuê, Tản Đà, Nguyễn Khuyến, Nguyễn Thượng Hiền, Cao Bá Quát, Chu mạnh mẽ Trinh, è cổ Tế Xương… những người đến trải nghiệm (quan viên) hầu như thạo nỗ lực chầu thâm nhập canh hát thâu đêm. Họ khôn cùng say mê giọng hát ma mị của đào nương với hồ hết lời ca: "Hồng hồng tuyết tuyết/ bắt đầu ngày nao chưa chắc chắn cái đưa ra chi/ Mười lăm năm thấm thoát có xa gì/ Ngoảnh khía cạnh lại vẫn tới kỳ tơ liễu..." (Dương Khuê). Những ai đó đã từng mang lại đây đều đề nghị học qua để biết phương pháp cầm chầu. Họ đầy đủ thuộc lời ca trù của Nguyễn Công Trứ đầy khí phách với số đông câu thơ: "Vòng trời khu đất dọc ngang ngang dọc/ Nợ tang bồng vay trả trả vay/ Chí làm trai nam giới Bắc Đông Tây/ đến phỉ sức vẫy vùng trong tứ bể" (Chí có tác dụng trai).

Những mối tình thơ giữa những nhà văn với các cô đầu nổi tiếng ở phía trên đã phát sinh mà người nào cũng nhớ. Đó là tri kỉ tri kỷ giữa nhà báo Hoàng Tích Chu với cô Đốc Sao và cuộc tình kéo dài của phòng văn Nguyễn Tuân với cô đầu Chu Thị Năm. Có thể nói, phần nhiều các bên văn, bên thơ thời này đều đến xóm đào nương Khâm Thiên. Chúng ta khai thác được không ít hiện thực sống động và khổ cực của tầng lớp đào hát nhằm sáng tác. Tác phẩm của mình về đề tài này đều phải sở hữu giá trị thậm chí còn xuất sắc đẹp như "Chùa Đàn", "Chiếc lư đồng đôi mắt cua" (Nguyễn Tuân), hoặc "Đứa nhỏ của fan cô đầu" (Kim Lân), xuất xắc "Giai thoại một chầu hát ko tiền khoáng hậu" (Thạch Lam) và còn đó những bài xích thơ đầy xót xa về thân phận đào nương của trằn Huyền Trân, rạm Tâm, Đinh Hùng… không ai hoàn toàn có thể quên các câu thơ đầy cảm xúc của è Huyền Trân, khi ông viết khuyến mãi Quách Thị Hồ: "Thôi khóc bỏ ra ai sinh sống đọa đầy/ Tỳ bà chổ chính giữa sự rót nhau say/ Thơ tôi gửi tặng người ngâm nhé/ mang đến vút giọng sầu tung bóng mây" (Sầu tầm thường I).

Bài viết liên quan