Loạt bài “Ký từ pháp (Typography): hành trình từ nghệ thuật in ấn phát triển thành một cỗ môn công nghệ và nghệ thuật” bao hàm 3 phần, nghỉ ngơi phần thứ nhất này, chúng ta hãy cùng người sáng tác Lê mùi hương Mi quay về khởi nguồn lịch sử của Typography nhằm hoạch định một khái niệm chính thức và xác đáng mang đến Typography trong tiếng Việt.
Lê hương Mi (Hương mày Lê) hiện là giáo viên môn kế hoạch sử thi công Đồ họa với môn Typography tại học viện chuyên nghành Nghệ thuật & kiến thiết Monster Lab, là dịch giả, chỉnh sửa sách với nhà cai quản dự án nghệ thuật tự do. Bạn đang xem: Viết chữ lịch sử đẹp
“Buchstaben sind Zeichen für Laute” / “Chữ loại là ký hiệu của âm thanh.”
– Karl Gerstner“Typografie ist das Sichtbarmachen von Sprache” / “Typography là sự việc hình ảnh hóa ngôn ngữ.”
– Jan TschicholdKarl Gerstener và Jan Tschichold là nhì nhà xây cất và typographer tín đồ Đức. Đặc biệt, Jan Tschichold với The New Typography được không ít người coi như phụ vương đẻ của typography hiện tại đại, có ảnh hưởng sâu sắc tới trào lưu International Typographic Style (hay Swiss Design) là trào lưu thứ nhất hoạch định cụ thể định nghĩa và vai trò trong phòng thiết kế đồ gia dụng họa.
So sánh các khái niệm, để ý từ nguyên
Typography, ở tinh tế từ nguyên, bao hàm hai từ bỏ Hy Lạp cổ là “typos” với “graphein”.
“Typos” là một cú đánh, ấn xuống; là hiệu quả của một cú đánh (dấu vết, dấu ấn); là vết và hình mẫu nói chung.
“Grapheia/graphein” là viết, sự viết.
Do vậy, “typos” + “graphein” = sự viết xuống đông đảo dấu hiệu.
Trong giờ Trung Quốc, khái niệm tương tự với typography là 版式 (bănshì) – dịch sang trọng từ Hán Việt là “bản thức”, bạn dạng trong “bản in” cùng “thức” trong “cách thức”.
Từ rất nhiều phân tích tự nguyên trên, ta có thể thấy “typography” tuyệt “bản thức” chỉ việcviết xuống và sắp xếp các dấu hiệu thể hiện ngữ điệu (ký tự), cách làm để thựchiện những câu hỏi ấy, dành cho bản in.
Xem xét tiếp một quan niệm khác có tương quan đến typography là calligraphy. Ở khía cạnh từ nguyên, calligraphy được cấu thành vày hai từ Hy Lạp cổ là “kallos” và “graphein”; “kallos” là “đẹp” kết hợp với “graphein” là “viết” chế tác thành nghĩa của “calligraphy” là “viết đẹp”.
Khái niệm tương tự với calligraphy được công nhận trong giờ Việt là “thư pháp”. Tuy nhiên, calligraphy xuất phát từ phương Tây với thư pháp bắt đầu từ Trung Quốc đề nghị thực tế, chúng không đồng nhất. Các non sông phương Tây sử dụng hệ thống chữ viết alphabetic là hệ thống tượng thanh, trong khi đó china sử dụng khối hệ thống logographic là hệ thống tượng hình tượng ý có nghĩa là mỗi ký kết tự miêu tả một từ trọn vẹn, khác với syllabary như hệ thống hiragana cùng katakana của giờ Nhật khu vực mỗi ký kết tự thay mặt cho một âm tiết. Vị là viết chữ tượng hình, ngay lập tức từ trong thực chất hành vi viết chữ tiếng trung hoa đã tất cả tính họa hình, còn trong hành vi viết chữ tượng thanh thì không. Calligraphy cần được biểu đạt cụ thể rộng là thư pháp phương Tây.
Từ chiếc máy in cam kết tự tránh đầu tiên cho đến khái niệm Typography
Trước lúc kỹ thuật in dán chữ phân phát triển, bé người tạo thành văn bạn dạng (bao tất cả sách) bằng cách viết tốt khắc thủ công bằng tay nội dung văn bản lên các mặt phẳng chất liệu (giấy, vải, da, gỗ, đá, tre…). Sản phẩm của quá trình này đương nhiên mang tính độc bản. Chi tiêu và thời gian để phân phối một cuốn sách là cực kì lớn, sách rất ít và chỉ thuộc về của lứa tuổi rất nhỏ nằm sống chóp của làng hội (hoàng gia, quý tộc, tăng lữ…).
Kỹ thuật in ấn và dán chữ phát triểnđồng nghĩa với việc con người có công dụng sản xuất sách một loạt vớithời gian và rẻ hơn rất nhiều lần. Đồng thời, nó loại trừ tính bắt buộccủa những hành vi viết với khắc bằng tay trong việc tạo thành văn bản.
Kỹ thuật in dán chữ cải cách và phát triển khi thứ in áp dụng kỹ thuật in rời cam kết tự được phát minh (1450 – 1457) vày Johannes Gutenberg. Ông là một trong những nhà vạc minh, thợ kim hoàn, một nhà in ấn cùng xuất bạn dạng người Đức. Chỉ trong 50 năm sau sáng tạo của ông, hơn 30.000 đầu sách đã làm được xuất phiên bản tại châu Âu. Một cuộc giải pháp mạng về phong thái sử dụng chữ viết, một cuộc dân nhà hóa chữ viết thông qua dân nhà hóa sách cùng từ sẽ là dân công ty hóa phát minh và kỹ năng và kiến thức đã xảy ra: bất kể ai thuộc bất kể tầng lớp làm sao cũng có chức năng tiếp cận và mua sách thuộc mọi thông tin chứa vào đấy.
Các ký tự rời (moveable type)được người Trung Quốc tạo ra vào khoảng tầm năm 1040 và tiếp đến người nước hàn sử dụngtừ năm 1377. Cam kết tự rời này được hiểu đơn giản và dễ dàng là các con vết được tạo thành riêng chomỗi ký kết tự và rất có thể dùng bố trí theo các thứ tự không giống nhau để tạo ra các trang văn bạn dạng khác nhau. Tuynhiên, đối với hệ thống chữ viết của china và Hàn Quốc, chuyên môn này đã không tài như thế nào pháttriển cực thịnh do con số ký tự đề nghị cóquá lớn. Tổng số ký kết tự, mặt khác cũng chính là một‘chữ’ hay một ‘từ’ trong giờ đồng hồ Trung Quốc, rất có thể lên mang lại hơn 500,000, với khoảngtrung bình 20,000 ký tự được nhắc trong một cuốn trường đoản cú điển, và khoảng tầm 8000 là sốlượng ký kết tự mức độ vừa phải một người trung hoa được giáo dục biết. Mặt khác, những ngôn từ của phương tây sử dụngbộ chữ cái latin chỉ tất cả vỏn vẹn 23 chữ cái chính.
Phát minh của Gutenberg bao gồm hai phần quan tiền trọng: thứ nhất là khối hệ thống máy in ấn (press printing) và thứ hai là chuyên môn để tạo nên các miếng ký tự dùng để in (type casting). Cống hiến quan trọng nhất với thực sự ở trong về Gutenberg là khuôn tạo cam kết tự của ông, được chế tạo bằng hợp kim kim nhiều loại rất bền.
Những hình vẽ đầu tiên của nhỏ người theo luồng thông tin có sẵn đến lộ diện trên đông đảo vách hang đá Lascaux trường đoản cú 15,000 năm TCN. Hệ thống chữ viết trước tiên được ghi dấn là ngữ tộc Hamito-Semit hoặc Sumerian tự 3000 năm TCN. Như vậy, lịch sử dân tộc của chữ viết cũng đôi khi là việc tạo nên văn phiên bản của loài fan đã kéo dãn ít tuyệt nhất 5000 năm nay.
Khái niệm “typography” được tạo thành sau phát minh sáng tạo chấn hễ của Gutenberg, vấn đề đó là hiển nhiên. Typography nhằm mục đích đến các “type” là từ chỉ hầu như miếng ký kết tự tránh được tạo ra cho quá trình in ấn. Mặc dù nhiên, vấn đề viết/khắc thủ công lên thẳng mặt phẳng ghi văn bản, hay tạo nên một bạn dạng in gồm toàn thể một trang sách, cũng như tạo ra các ký tự rời để sắp xếp thành những trang in không giống nhau, cho đến đánh thiết bị trên máy tính xách tay hay điện thoại cảm ứng thông minh… – phần lớn là những kỹ thuật dùng làm “viết” của con người. Lúc kỹ thuật in dán phát triển, câu hỏi viết tay phát triển thành lựa chọn. Trước phát minh sáng tạo của Gutenberg, fan ta bắt buộc chép tay thành sách sản phẩm trăm, ngàn trang. Cho đến tận 1980s khi laptop và các ứng dụng đồ họa phát triển, những nhà xây cất vẫn vẽ tay khi kiến tạo tất cả những font chữ rồi mới xây dựng thành ký tự tránh để dùng in. Ví như coi typography là sự việc hình hình ảnh hóa ngôn ngữ, sử dụng các ký trường đoản cú là hình tượng của music tiếng nói bé người, thì lịch sử vẻ vang của typography trùng với lịch sử của chữ viết, với typography bao hàm các môn như calligraphy, thư pháp, lettering…
Vậy Typography là gì?
Calligraphy và thư pháp hiện nay đại là các bộ môn của thẩm mỹ viết chữ đẹp bằng tay – cùng với mối liên hệ đến thẩm mỹ và nghệ thuật dùng cây viết (penmanship). Người thực hành bắt nên có kỹ năng và khả năng kiểm soát và điều hành công cố kỉnh viết tay như cây bút mực hay bút lông với các loại mực.
Lettering, thể hiện ngay trong tên gọi của nó, chú ý vào từng chữ cái. Nó có thể được sử dụng chỉ hành vi kiến thiết từng vần âm trong quy trình sáng tạo béo hơn, ví như chữ cái thứ nhất của một cuốn sách trường đoản cú thời trung thế kỉ được vẽ thiệt hoa mỹ với những cụ thể trang trí mong kỳ, giỏi từng chữ cái của một phông chữ. Nhiều nhà thực hành thực tế lettering tân tiến coi thực hành của mình là vẽ chữ, vị trí họ chăm bẵm vào từng vần âm và từng chữ cái rất có thể là một minh họa nhỏ, với hình dạng riêng biệt với các chữ loại khác, vào một toàn diện và tổng thể tác phẩm.
Sản phẩm của calligraphy, thưpháp, với lettering hiện nay đại hoàn toàn có thể là một tác phẩm thẩm mỹ hoặc tô điểm độclập, hoặc áp dụng vào các thiết kế thị đồ họa khác.
Typography là toàn thể các cách làm để hình ảnh hóa ngôn ngữ. Bất kể hành vi áp dụng chữ viết làm sao đều là một trong hành vi thực hành thực tế typography. Trách nhiệm của typography là bảo đảm được thiên chức của ngữ điệu dưới dạng văn bản viết: truyền đã đạt được thông tin đúng như nhu yếu của tín đồ viết và dễ đọc cũng như hấp dẫn với người đọc. Typography rất lớn và trong cả những nhà thực hành thực tế typography bài bản cũng có thể tập trung vào một đến một vài tinh vi của typography chứ không nhất thiết là đầy đủ địa hạt. Họ rất có thể dùng công cụ bằng tay thủ công hoặc vật dụng móc, kỹ thuật số. Họ hoàn toàn có thể thực hành calligraphy, thư pháp, lettering, sáng chế font chữ (typography vi mô/micro typography), hoặc chỉ tận dụng những font chữ có sẵn trong bối cảnh rộng rộng (typography vĩ mô/macro typography). Vần âm và font chữ hầu hết là các công thế của người thực hành typography.
Để chấm dứt bài viết, người sáng tác muốn đề xuất khái niệm “Ký tự pháp” như khái niệm tương đương với typography trong giờ Việt. “Ký tự” trong giờ đồng hồ Việt có thể được gọi là bất cứ biểu tượng/dấu hiệu nào của ngôn ngữ, với “pháp” là phương thức – đồng thời tương xứng với “pháp” vào thư pháp.
Bài viết: Lê hương Mi
Về tác giả
Hương ngươi Lê (1991) là giáo viên tại học viện Nghệ thuật & kiến tạo Monster Lab, quản lý giáo dục trên Noirfoto Darkroom-Studio-Gallery, cai quản quan hệ công chúng của Á Space, và công ty mục lịch sử xây đắp đồ hoạ của nhanlucnhanvan.edu.vn.
Cô cũng là dịch đưa và biên tập sách, tổ chức triển khai và điều phối các lớp học tập và đàm đạo về nghệ thuật và thiết kế.
Cô đã cùng đang làm việc với những đơn vị như Thái Hà Books, viện nghiên cứu và phân tích Hán-Nôm, VCCA, Sunday Art Club, Pencil Philosophy…
Cô từng theo học thi công Truyền thông tại học viện chuyên nghành Nghệ thuật mắt Frankfurt, Đức cùng Nhân học tập tại Đại học khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội, Việt Nam.
Bên cạnh đó, cô là 1 trong những nhà thơ với một nghệ sỹ thị giác vận động dưới cái tên mi-mimi.
/viết một tay/là phân mục cùng chấp bút dành cho bạn đọc của iD, nhằm mục đích trở thành chỗ để chúng ta cũng có thể chia sẻ kỹ năng và kiến thức với cùng đồng. Gửi bài viết về
