Thời bao cấp, sản phẩm & hàng hóa khan hiếm nên mua gì ở cửa hàng mậu dịch cũng hồ hết bị giảm bớt số lượng.
Vào 1 trong các buổi trưa nắng, giáo sư Văn Như cương đạp xe sóng ngắn về nhà. Qua siêu thị mậu dịch cầu giấy (Hà Nội), ông bỗng thấy có rất nhiều phụ nữ giới đứng xếp mặt hàng trước quầy.
Bạn đang xem: Xếp hàng thời bao cấp
Dao cạo râu cũng xếp hàng
Trông vẻ mặt người nào cũng hớn hở, thấy lạ, giáo sư giới hạn xe lại hỏi: "Các chị xếp hàng tải gì đấy?" Một chị nhận ra nhà giáo cần nhanh nhẩu: "Xếp hàng tải dao cạo râu thầy ạ!
Giáo sư thắc mắc nguyên nhân mua dao cạo râu và lại toàn thiếu phụ xếp hàng? Hỏi thêm vài ba câu new biết, thì ra lúc này cửa sản phẩm mậu dịch có đợt hàng dao cạo râu mới về nên mở cửa bán theo tiêu chuẩn cho mỗi người một cái. Có người xếp hàng sở hữu dao hộ chồng, có bạn là "con phe" mua ra ngoài để phân phối lại kiếm lời.
Giáo sư cương vội chen chân cách lại ngay sát quầy hàng, mấy chị em đàn bà cũng nhường lối mang đến ông. Đến nơi, ông nói cùng với cô mậu dịch viên: "Cô làm ơn bán cho tôi một hộp?" Cô mậu dịch viên trố mắt: "Mỗi người chỉ được sở hữu một cái". "Cô cứ bán ra cho tôi một hộp?!".
Lần này cô mậu dịch viên tỏ vẻ cực nhọc chịu: "Đã bảo chỉ được tải một cái. Anh cài một hộp để mang ra phía bên ngoài bán à?"
Giáo sư cương cứng nhẹ nhàng chỉ vào phương diện mình: "Cô trông tôi gồm giống bọn đầu trộm đuôi cướp, giỏi dân con phe chợ đen không? Râu tôi các thế này, chưa cạo dạo đã mòn rồi. Có lẽ nào cao một bên, trừ lại một bên"
Lúc này mấy người đằng sau cũng kêu lên: "Đúng đấy! bán cho ông ấy đi!"
Kết quả, giáo sư cưng cửng đã được cô mậu dịch viên xuất bán cho một vỏ hộp dao cạo râu.
Nhà văn Lê Lựu (Ảnh: Công an nhân dân)
Xếp hàng cả buổi, về phần mình không
Chúng tôi đã gồm dịp ôn lại lưu niệm với rất nhiều người từng sống trong thời kỳ bao cấp. Ông Nguyễn Văn Long (60 tuổi, ở cầu Giấy, Hà Nội) có lẽ là fan nhớ tinh tế nhất rất nhiều câu chuyện một thời tem phiếu.
Ông Long kể: nói tới thời bao cấp cho là nói tới thời kỳ tem phiếu và phân phối. Thời bao cấp bước đầu ở khu vực miền bắc từ trong những năm kháng chiến kháng chiến chống mỹ giải phóng dân tộc (1965). Tuy thế sau giải phóng miền nam bộ (1975), cơ chế tem phiếu được vận dụng toàn quốc, từ thành phố tới nông thôn. Mặc dù nhiên, nông thôn bao gồm cái không giống là phân loại theo công điểm ở bắt tay hợp tác xã.
Đối với cán bộ, công nhân viên cấp dưới chức, những một số loại hàng hóa nhu yếu phẩm bao gồm lương thực, hoa màu như gạo, thịt, cá... đều nên mua bởi sổ với tem phiếu theo định mức. Mỗi mái ấm gia đình được cấp cho cho một sổ gạo tưng năm 12 mon ghi khẩu phần của tất cả thành viên trong nhà.
Bố người mẹ là cán bộ, viên chức mỗi tháng được tải 13,5kg, nếu là công nhân lao đụng trực tiếp hoàn toàn có thể nhiều rộng vài bố kg. Con nít tùy độ tuổi hoàn toàn có thể được 4 hoặc 6kg...
Còn tem phiếu thiết lập thực phẩm, fan lớn được 0,5kg thịt/tháng, trẻ em là 0,3kg. Một số nhu yếu ớt phẩm khác như chất đốt, xà phòng, mỳ chính... đều phải có tem phiếu nguyên lý riêng nhưng lại rất không nhiều ỏi.
Chuyện khốn cùng nhất của các người sinh sống trong thời kỳ tem phiếu là phải xếp hàng tải lương thực, hoa màu tại các siêu thị mậu dịch. Fan thì đông, các shop mậu dịch lại ít. Vì vậy mà trước cửa hàng, cơ hội nào fan cần cài đặt lương thực cũng xếp sản phẩm nối đuôi nhau dài dằng dặc như chơi trò dragon rắn. Có những người nhà lỡ hết gạo hoặc gồm công buổi giỗ chạp, mong muốn mua được sớm phải đến đứng trường đoản cú 3-4h sáng, thậm chí là nửa đêm. Chạm mặt hôm nhiều người dân cùng "tư tưởng lớn", lúc trời còn buổi tối thui, đã đi vào xếp mặt hàng đứng, ngồi đồ vật vờ trước cửa hàng mậu dịch như các bóng ma.
Đứng xếp hàng lâu thế nhưng chắc gì đã tải được. Chờ mãi new đến lượt bản thân thì cô nhân viên cấp dưới mậu dịch dõng dạc tuyên cha hết sản phẩm rồi đóng góp sập cửa ngõ xuống. Toàn bộ những người còn sót lại đành thui thủi quay sườn lưng ra về vào sự căng thẳng mệt mỏi rã rời. Ngày mai, họ lại ra xếp hàng...
| Câu “có tiền cài tiên cũng được” ít nhất là cần yếu đúng nghỉ ngơi thời bao cấp. Thời bao cấp, sổ gạo bắt đầu là thứ quan trọng đặc biệt nhất. Giả dụ lỡ “bảo bối” này thất lạc thì cả mái ấm gia đình nhịn đói. Nhịn đói không hẳn một ngày hay như là một tháng nhưng có khi tới dăm ba tháng. Vì hành trình, thủ tục xin cấp cho lại cuốn sổ này thời đó khổ sở vô cùng. Suốt đều ngày sót lại cứ nỗ lực mà chạy vạy, vay mượn bạn bè, thôn xóm cố sống và cống hiến cho qua. Xem thêm: Lịch Sử Uefa Nations League, Lịch Sử Ra Đời Và Cách Thức Thi Đấu |
Cán bộ cao cấp hưởng tiêu chuẩn ĐB (đặc biệt), cấp bộ trưởng hưởng tương đương tiêu chuẩn chỉnh A, cấp cho thứ trưởng tiêu chuẩn B; cung cấp trưởng của các “cục, vụ, viện”, các nhân viên cấp cao, giám đốc… được tiêu chuẩn C. Còn cán bộ, công nhân viên chức hưởng trọn tem phiếu E nhưng tùy thuộc vào mức lương sẽ tiến hành tiêu chuẩn chỉnh tem phiếu E1 tuyệt E2. Cán bộ đơn độc là tiêu chuẩn D, công nhân làm trong môi trường độc hại thì hưởng trọn tiêu chuẩn chỉnh I tuyệt II và cuối cùng nhân dân là tiêu chuẩn N.
Công nhân lao hễ nặng trước 1975 phiếu I, hưởng trọn 1,5 kg thịt, 0,75 kilogam đường/tháng còn tiêu chuẩn chỉnh nhân dân trước cùng sau năm 1975 vẫn luôn là phiếu N cùng với 0,3 kg thịt cùng 0,1 kilogam đường/tháng. Không tính ra, trong phiếu thực phẩm còn có ô đậu phụ, nước mắm. Tín đồ ta vạc tem phiếu theo quý, bên trên phiếu ghi rõ tháng, ai quên không mua là thôi.
Trong cuốn tứ duy tài chính Việt Nam: khoảng đường gian khổ và ngoạn mục 1975 – 1989 (NXB tri thức 2008), giáo sư Đặng Phong vẫn kể ra tiêu chuẩn của cấp bộ trưởng hoặc tương đương là phiếu A, trước 1975 hưởng trọn 6 kg thịt, 3 kg đường, sau năm 1975 hưởng 4,2 kilogam thịt, 2 kilogam đường/tháng. Cán bộ trung cấp cho phiếu C trước 1975 hưởng trọn 1,5 kilogam thịt, 1 kg đường/tháng, sau 1975 hưởng trọn 1 kg thịt, 0,8 kilogam đường/tháng… Về lương thực, tiêu chuẩn A, B giỏi C là 21 kg/tháng, cao hơn nữa cán bộ thông thường nhưng thấp rộng tiêu chuẩn công nhân độc hại. Còn vải, xung quanh tiêu chuẩn chỉnh 5 m/năm thì cán bộ tiêu chuẩn A gồm sổ giao tế rất có thể tự vì mua thêm các loại vải khác mà không cần phiếu.
Cửa hàng giao hàng cán cỗ cao cấp
Để giao hàng cán bộ tiêu chuẩn chỉnh A, B, bộ Nội thương mang lại mở các shop riêng. Ở phố Ngô Quyền (Q.Hoàn Kiếm) là cửa hàng chuyên bán gạo. Mặc dù tiêu chuẩn chỉnh không nhiều hơn nữa so với cán bộ thông thường nhưng tiêu chuẩn A, B không hẳn ăn độn, chất lượng gạo ngon hơn. Ngoài bán cho cán bộ tiêu chuẩn chỉnh A, B, shop Ngô Quyền còn bán ra cho gia đình những vị, tất yếu vẫn phải ăn uống độn như hiện tượng nhưng không khi nào có gạo mốc, hôi và black như các siêu thị lương thực bán ra cho nhân dân.
Cửa hàng 17 phố Tông Đản thì chuyên bán thực phẩm với rau quả, nói bình thường thịt cá bao giờ cũng tươi ngon còn rau trái không bao giờ có rau củ héo. Đúng ra siêu thị này chỉ giành riêng cho cán bộ cấp cao, tuy vậy nếu gồm quan hệ thì gia đình họ vẫn có thể mua thực phẩm nghỉ ngơi đây, tiêu chuẩn chỉnh thì theo chế độ nhưng sở hữu ở đây không phải xếp hàng, chưa phải ăn làm thịt ướp lạnh, chưa phải chịu cảnh siêu thị có gì download nấy. Cùng nói bình thường nhân viên bán hàng này hết sức biết bọn họ đang ship hàng ai yêu cầu nhã nhặn, lịch sự không vênh váo váo như mấy bà chào bán tại các siêu thị dành đến nhân dân.
Cán bộ tiêu chuẩn chỉnh A và B còn được cấp sổ mua hàng ở cửa hàng giao tế (nay là Intimex, phố Lê Thái Tổ, Q.Hoàn Kiếm). Tiêu chuẩn chỉnh của từng sổ giao dịch được thiết lập mấy cây dung dịch lá trong một tháng, đường, xà phòng bán theo tiêu chuẩn chỉnh nhưng bánh, kẹo, bơ, vải, pin… download tự do. Đó là những mặt hàng rất hiếm, có mặt hàng không tồn tại ngoài thị phần nên nút chênh lợi nhuận rất lớn. Các bạn tôi là nam nhi ông Nguyễn Tạo, trước năm 1975, ông là Tổng viên trưởng Tổng cục Lâm nghiệp, tiếp đến làm phó phòng ban Nông nghiệp Trung ương, phải ông gồm tiêu chuẩn chỉnh giao tế. Thi thoảng tôi theo các bạn vào giao tế, cái gì rồi cũng lạ bởi vì nhiều thứ không tính thị trường không tồn tại ví dụ như sô cô la xuất xắc sâm bột Triều Tiên. Còn cán cỗ tiêu chuẩn chỉnh C cũng có cửa hàng thực phẩm riêng. Q.Hai Bà Trưng có cửa hàng Vân Hồ, Q.Ba Đình có cửa hàng Đặng Dung, Q.Hoàn kiếm có shop ở hàng đầu phố nhà Thờ.
Sự thành lập và hoạt động các shop đặc biệt giành riêng cho cán cỗ cao cấp bắt đầu từ sau tiếp quản hà nội 10.10.1954, lúc đầu nó ra đời do khuyến cáo của ngành công an vì chưng muốn đảm bảo cán bộ, tránh bị đầu độc, dẫu vậy năm 1965, ngân sách nhiều sản phẩm ngoài thị trường tăng vào khi siêu thị lại cấp thiết tăng theo cùng lương cán cỗ thì vẫn giữ lại nguyên. Để bảo đảm đời sống và cống hiến cho cán bộ cao cấp nên sẽ sinh ra chế độ như vậy. Nhưng đâu phải chỉ có cán bộ thời thượng mà còn rất nhiều cán bộ trung cấp đề nghị mới ra đời tiêu chuẩn C.
Trước tiêu chuẩn của những cán cỗ “đi xe pháo Volga ăn uống gà Tông Đản”, dư luận thôn hội cũng ì xèo. Dẫu vậy xóa bỏ hệ thống này lại đụng đụng quyền lợi của không ít người nhưng mà tiếng nói của mình có trọng lượng trong cơ chế.
Năm 1982, bao gồm một người đã dám làm việc này là bộ trưởng liên nghành Bộ Nội yêu đương – Giáo sư è Phương. Gs Đặng Phong vẫn thuật lại chuyện này trong cuốn bốn duy kinh tế Việt Nam: khoảng đường gian truân ngoạn mục 1975 -1989 là ông è cổ Phương đã trình bày với Tổng túng thư Lê Duẩn và trưởng phòng ban Tổ chức trung ương Lê Đức Thọ dĩ nhiên đó là 1 xấp hóa đối chọi phu nhân một cán bộ mua cho tới 180 m vải vóc tuýt yêu thích len ở cửa hàng giao tế.
Dù được đồng ý nhưng khi giới thiệu họp bàn thì chỉ xóa sổ 33 sản phẩm trong tổng thể 42 sản phẩm cung cấp.
