MẠC CỬU (Mo Jiu; 1655 - 1735), tướng bên Minh, có công khai thác khu đất Hà Tiên. Quê nơi bắt đầu ở Lôi Châu (Quảng Đông, Trung Quốc).

Bạn đang xem: Thông tin về quá trình khai phá vùng đất hà tiên

Không thần phục đơn vị Thanh, năm 1671, một tín đồ Hoa tên Mạc Cửu (Mạc Kính Cửu), quê ở Lôi Châu tỉnh Quảng Đông, có cả gia đình, binh sỹ và một số trong những sĩ phu khoảng tầm 400 fan lên thuyền ra khỏi Phúc Kiến. Sau khá nhiều ngày lênh đênh trên biển cả, phái đoàn Mạc Cửu đổ xô lên một vùng đất hoang vào vịnh Thái Lan. Sau khoản thời gian dò hỏi với biết vùng đất này thuộc tác động Chân Lạp, phái bộ liền tra cứu đường mang đến Oudong xin tị nạn, cơ mà lúc đó nội cỗ Chân Lạp gồm loạn. Mạc Cửu gặp Nặc Ông Thu (Ang Sur, Jayajettha III) và ở lại hợp tác cho tới năm 1681.1680, Mạc Cửu đã lập ấp rải rác rưởi từ Vũng Thơm, Trủng Kè, yêu cầu Vọt, Rạch Giá, Cà Mau. Hà Tiên đổi thay thương cảng quan lại trọng, làng xóm định cư nằm gần cạnh mé biển, thuận tiện cho ghe thuyền tới lui, hoặc ở đất cao theo Giang thành, sông cái Lớn, sông Gành Hào, Ông Đốc nhằm canh tác.Ông lập ra 7 sòng bạc đãi dọc bờ biển: Mán khảm (Peam), Long Kỳ (Ream), nên Bột (Kampot), hương thơm Úc (Kompong Som), sài Mạt (Cheal Meas), Linh Quỳnh (Rạch Giá) và Phú Quốc (Koh Tral). Thủ phủ đặt ở Mán khảm (cảng của người Mán, tức người Khmer), sau biến thành Căn Khẩu (Căn Kháo hay Căn Cáo). Giờ đồn vang xa, giữ dân nơi bắt đầu Hoa từ khắp chỗ trong vịnh vương quốc của những nụ cười xin vào chỗ này lập nghiệp, dần dần vùng đất này trở thành một lãnh địa phồn vinh với tên gọi mới: Căn Khẩu Quốc. Đảo Koh Tral cũng thay tên thành Phú Quốc (vùng khu đất giàu có).Năm 1708, Mạc Cửu liên lạc được cùng với Chúa Quốc Nguyễn Phúc Chu.Năm 1714, Mạc Cửu xin làm thủ túc của chúa Nguyễn với được phong chức tổng binh kẻ thống trị đất Căn Khẩu.Năm 1724, Mạc Cửu dâng luôn toàn thể đất đai cùng được phong làm đô đốc kẻ thống trị lãnh thổ Căn Khẩu, thay tên thành Long hồ dinh.Từ 1729, Long hồ dinh lừng danh là vùng đất trù phú tốt nhất vịnh Thái Lan.Năm 1735, Mạc Cửu mất, nhỏ là Mạc Sĩ Lân, sau biến đổi Mạc Thiên Tứ, được phong làm đô đốc, kế nghiệp thân phụ cai trị Long hồ nước dinh. Gia đình họ Mạc được Ninh vương vãi Nguyễn Phúc Trú nâng lên hàng vương vãi tôn. Long hồ dinh thay tên thành trấn Hà Tiên.Năm 1739, Mạc Thiên Tứ lập thêm tư huyện: Long Xuyên (Cà Mau), Kiên Giang (Rạch Giá), Trấn Giang (Cần Thơ) cùng Trấn Di (bắc bạc bẽo Liêu).Năm 1755, Nặc Nguyên nhờ vào Mạc Thiên Tứ dưng chúa Nguyễn bờ cõi hai đậy Tầm Bôn (Cần Thơ) và Lôi Lập (Long Xuyên) để được về phái mạnh Vang cai trị. Năm 1758, chúa Nguyễn gửi Nặc Tôn (Ang Ton II) lên làm cho vua cùng được bộ quà tặng kèm theo thêm bờ cõi Tầm Phong Long (Châu Đốc với Sa Đéc). Nặc Tôn tặng ngay riêng Mạc Thiên Tứ giáo khu 5 tủ miền Đông-Nam Chân Lạp: hương Úc (Kompong Som), phải Bột (Kampot), Trực Sâm (Chưng Rừm), sử dụng Mạt (Cheal Meas) với Linh Quỳnh (vùng duyên hải từ làng mạc Sré Ambel cho làng Peam), nói tầm thường là tổng thể vùng biển lớn ven duyên quanh hòn đảo Phú Quốc, Mạc Thiên Tứ dưng hết mang đến Võ vương Nguyễn Phúc Khoát. Võ vương tiếp giáp nhập toàn bộ các vùng đất new vào trấn Hà Tiên, giao cho Mạc Thiên Tứ cai trị.Mạc Cửu làm cho Tổng Binh giai cấp Hà Tiên cho năm Bính Thìn 1735 thì qua đời (theo nhất Thống Chí ghi năm Ất Mão 1935). Chúa Nguyễn cho nhỏ là Mạc Thiên Tứ (Tích) kế nghiệp, lại gia ơn mang lại mở lò đúc chi phí "Tứ phân chia đặt văn võ nha nằm trong tuyển lựa quản ngại binh, dựng công thự, đắp thành bảo, chia đặt mặt đường sá chợ quán kế tiếp thương thuyền những nước vãng lai đông đảo. (theo Trinh Hoài Đức Gia Định Thành Thông Chí).

Xem thêm: Lịch Sử Đất Nước Indonesia Va Đông Timor Hiện Đại, Lịch Sử Indonesia

Tượng Khai trấn quốc công Mạc Cửu cao 10 m tại công viên Mũi Tàu.

Mạc Thiên Tứ là bạn trọng văn học, thường mời chúng ta văn sĩ tài nghệ tới đàm luận thơ văn. Bọn họ là những người gốc Quảng Đông, Phước Kiến, Triều Châu tốt cả từ tủ Triệu Phong, tủ Qui Nhơn hoặc bao phủ Gia Định cùng mang đến tham dự. Tứ mở Chiêu Anh Các, tải sách vở, cùng chúng ta văn xướng họa có thơ vịnh Hà Tiên Thập Cảnh. Từ kia văn phong bắt đầu truyền bá ra mọi miền biển khơi này. Tứ mang lại khắc phiên bản Hà Tiên Thập Vịnh và Minh Bột Di Ngư truyền lại mang đến đời. Đây là mọi áng văn tỏ tình ca tụng và yêu thương quốc gia cũng con người Hà Tiên. Thật xứng đáng trân trọng.Hà Tiên thập vịnh là mười bài bác thơ làm để vịnh mười cảnh đẹp của Hà Tiên bởi vì Mạc Thiên Tích đề xướng từ năm Bính Thìn 1736Kim dự lan đàoBình san điệp thuýTiêu từ thần chungGianh thành dạ cổThạch đụng thôn vânChâu nham lạc lộĐông hồ ấn nguyệtNam phố trừng baLộc đau trĩ nội trĩ ngoại thôn cưLư khê ngư bạcMười bài bác thơ này khi hiểu lên đang làm cho mình càng thêm yêu thích nhất là khi bạn đang ở Hà Tiên. Và các bạn sẽ tự hỏi mình sẽ đi thăm cảnh quan nào vào mười cảnh đẹp này đây? Mười cảnh này ở đâu cũng xứng đáng xem cả, mỗi chỗ một vẻ tuy thế “Bình san điệp thúy” là vị trí đáng đến, một nơi rất rất đáng xem. Bình là tấm bình phong, san là núi. Bình san là hàng núi dựng như bức bình phong sau thành Hà Tiên. Điệp là trùng trùng trùng điệp, lớp lớp, từng từng. Thúy là blue color chi trả. Bình san điệp thúy là ngọn núi như tấm bình phong dung nhan xanh lớp lớp. Từ trên núi Bình San, Hà Tiên hiện ra thơ mộng mang đến vô cùng: một mặt là biển Đông mênh mông, một bên là núi Voi Phục, điểm xuyết là đều núi đá vôi cô độc càng tôn thêm vẻ rất đẹp riêng của xứ sở Hà Tiên cơ mà không nơi nào có được! Đã mang đến Hà Tiên không thể nào không ghé thăm từ con đường của loại họ Mạc được bắt đầu từ Tổng binh Mạc Cửu. Lúc ông qua đời, đơn vị Nguyễn vẫn phong tặng tước hiệu Khai trấn Thượng trụ quốc Đại tướng quân Vũ Nghị công. đều bậc thang đá đưa du khách viếng thăm khu vực an nghỉ của những người đang có công khai phá xứ Hà Tiên rộng 300 năm trước. Mạc Cửu xuất sắc tài dụng binh, Mạc Thiên Tích xuất sắc văn, người có công lập ra tao đàn Chiêu Anh các để từng mùa trăng tròn ngắm trăng làm cho thơ tại Bảo nguyệt liên trì (đối diện thường thờ Mạc Công)...

*